Blog: Executieve functies in het dagelijks leven

Merk jij dat je moeite hebt met plannen en organiseren, dat je snel afgeleid raakt of dat het telkens maar niet lukt om je slaapkamer op te ruimen? Als je bovenstaande punten herkent, dan heeft dat te maken met de ontwikkeling van je executieve functies. Maar wat zijn executieve functies nou eigenlijk en hoe hebben ze invloed op jouw dagelijks leven?

‍

Een executieve functie is een moeilijk woord voor alles wat je hersenen moeten regelen om je gedrag aan te sturen. Ze hebben een controlerende en aansturende functie. Je zou executieve functies kunnen vergelijken met een dirigent van een groot orkest. Het is de taak van de dirigent om te zorgen dat alle muzikanten samen een mooi concert geven. Dit werkt net zo in jouw hersenen, waarbij de executieve functies jouw gedrag moeten aansturen en controleren.

‍

Bij kinderen zijn de executieve functies nog volop in ontwikkeling, waarbij de ene functie zich sneller ontwikkelt dan de andere. Dit leidt ook tot grote verschillen tussen kinderen: het ene kind heeft moeite om zijn aandacht vast te houden, terwijl het andere kind wel voor langere tijd zijn aandacht ergens bij kan houden.

‍

Er zijn veel verschillende soorten executieve functies die erg belangrijk zijn op school, maar ook zeker in het dagelijks leven. Hieronder worden verschillende executieve functies genoemd en hoe deze van invloed zijn op jouw leven. Daarnaast worden er tips gegeven, hoe je deze executieve functies kunt verbeteren.

‍Het werkgeheugen

‍Het werkgeheugen is belangrijk om informatie in het geheugen kort te onthouden. Dit is bijvoorbeeld nodig als je boodschappen gaat doen en moet onthouden wat je nodig hebt. Je kunt je werkgeheugen ontlasten door bijvoorbeeld een boodschappenlijstje te maken.

‍Plannen

‍Dit is de vaardigheid om een plan te bedenken, om een doel te bereiken. Naar school gaan, afspreken met vrienden, naar de tandarts en nog op tijd thuis zijn voor het avondeten. Allemaal dingen op een dag die je moet plannen. Heb je moeite met plannen, dan kan het best zo zijn dat je wordt gebeld waar je blijft, terwijl jij nog bij je vrienden bent. Een telefonische agenda zorgt ervoor dat jij weet wanneer je ergens moet zijn en je plant geen dubbele afspraken.

Prioriteiten stellen

‍Prioriteiten stellen gaat over het vermogen om te beslissen wat belangrijk is voor het bereiken van een doel en wat niet. De afweging tussen huiswerk maken of even een uurtje gamen is niet voor iedereen even makkelijk. Bedenk bijvoorbeeld samen met de mensen om je heen welke dingen belangrijk zijn en welke minder belangrijk zijn.

Organisatie

‍Het vermogen om spullen en informatie te ordenen. Merk jij dat je altijd opzoek bent naar je sleutels? Zorg dan dat je spullen een vaste plek hebben. Zo hoef je niet meer lang na te denken waar je iets hebt gelaten.

Timemanagement

‍Inschatten hoeveel tijd je nodig hebt voor een taak of activiteit. Als jij bijvoorbeeld over één uur met je vrienden hebt afgesproken, maar je moet ook nog de vaatwasser uitruimen, stofzuigen en je nagels lakken, dan is het belangrijk om goed te kunnen inschatten hoelang elke taak duurt. Je wil namelijk niet te laat komen of iets vergeten.

Metacognitie

‍Het vermogen tot zelfmonitoring en zelfevaluatie. Deze executieve functie is belangrijk om goed in te kunnen schatten hoe jouw executieve functies ontwikkeld zijn. Eigenlijk gebruik je jouw metacognitie bij alle taken in je dagelijkse leven.  

Respons-inhibitie

‍Nadenken voor je iets doet. Een ‘brainfart’ is zo gemaakt en voor je het weet heb je spijt van iets wat je hebt gezegd of gedaan. Jezelf proberen te remmen door bijvoorbeeld in je hoofd ‘stop-denk-doe’ te zeggen, kan helpen om vervelende situaties te voorkomen.

Emotieregulatie

‍Het vermogen om gedrag te controleren. Emotieregulatie heb je bijvoorbeeld nodig als iemand een vervelende opmerking maakt en jij even tot 10 moet tellen, om te zorgen dat je niet boos wordt.

Volgehouden aandacht

‍Het vermogen om je aandacht bij je werk te houden. Je aandacht bij je werkhouden is vaak makkelijker tijdens het gamen of een leuke film, dan wanneer je thuis je huiswerk nog moet maken. Taken in kleine blokjes verdelen en goedplannen kan hierbij helpend zijn. Daarnaast is het wegleggen van alle afleiding, dus ook je telefoon, erg belangrijk voor volgehouden aandacht.

Taakinitiatie

‍Het vermogen om aan een taak te beginnen en het niet telkens uit te stellen. Dit heb je bijvoorbeeld nodig bij het uitvoeren van een klusje. De een begint meteen aan een klusje, terwijl de ander het telkens blijft uitstellen. Een vast moment plannen voor een taak kan helpen om er toch aan toe te komen.

Doelgericht gedrag

‍Het vermogen om een doel te formuleren en dat ook te bereiken. Deze executieve functie duurt bij veel kinderen lang om te ontwikkelen. Het stelt de vraag welk doel je wil behalen en waarom. Kinderen doen veel dingen omdat hun ouders of leerkracht dit vraagt. Een doel stellen, dit opdelen in kleine stappen en vieren dat een doel behaald is, kan helpen om doelgericht gedrag te verbeteren.

Flexibiliteit

‍Het vermogen om je aan te passen aan veranderende omstandigheden. Zou je eigenlijk vóór het avondeten naar opa en oma gaan, maar lukt dit door omstandigheden pas na het avondeten? Je goed aanpassen aan deze situatie toont flexibiliteit.

‍

Bij Qurius helpen we jou om je executieve functies te verbeteren. Bijvoorbeeld door spelletjes te doen, opdrachten te maken of simpelweg een agenda bij te houden. Dit allemaal zodat jij nog beter kunt functioneren in je dagelijks leven.

‍

Heb jij het gevoel dat je hulp kunt gebruiken bij het versterken van je executieve functies? Laat je ouders of verzorgers dan contact met ons opnemen.

‍

‍

‍

‍